زبان جغرافیایی و درمان آن
زبان جغرافیایی که با نام گلوسیت مهاجر خوش خیم نیز شناخته میشود یک اختلال التهابی است که منجر به ایجاد لکههای قرمز و صاف در قسمت بالا و کنارههای زبان میشود. در حالت طبیعی زبان با پاپیلا پوشیده شده است. پاپیلا برآمدگیهای ریز و مو مانندی است که از زبان محافظت مینماید. افرادی که مبتلا به این عارضه هستند پاپیلاهای کمتری دارند.
علت نامگذاری زبان جغرافیایی به این دلیل است که لکههای ایجاد شده شبیه تودههای خشکی و اقیانوسها روی نقشههای جغرافیایی هستند.
میزان شیوع زبان جغرافیایی
تخمین زده میشود که حدود 3 درصد از کل مردم دنیا دچار این مشکل هستند. با توجه به اینکه این بیماری هیچ گونه عارضهی جدی به همراه ندارد و منجر به بروز درد و ناراحتی برای بیماران نمیشود بنابراین ممکن است تعداد زیادی از افرادی که مبتلا به این عارضه هستند به دنبال درمان نباشند و به مراکز بهداشتی مراجعه نکنند. به همین دلیل تعیین شیوع واقعی این بیماری کمی پیچیده است.
چه افرادی که در معرض خطر ابتلا به زبان جغرافیایی قرار دارند؟
هر فردی، از سن نوزادی تا میانسالی ممکن است به این عارضه مبتلا شود اما در افراد جوان بیشتر از افراد میانسال دیده میشود. بر اساس تحقیقات افرادی که دچار برخی بیماریها هستند بیشتر در معرض این ناهنجاری قرار دارند، بیماریهایی مانند:
⚠️ افراد مبتلا به اگزما و پسوریازیس
⚠️ افرادی که دچار آلرژی نسبت به مواد آلرژی زا در هوا هستند.
⚠️ بیماران مبتلا به دیابت به خصوص دیابت نوع 1
⚠️ بیماران مبتلا به آرتریت واکنشی
⚠️ خانمهایی که از داروهای ضد بارداری خوراکی استفاده میکنند
⚠️ افرادی که دچار کمبود ویتامینهایی مانند آهن، اسید فولیک و ویتامینهای B6 و B12 هستند.
⚠️ افرادی که مبتلا به زبان شیاردار هستند.
⚠️ افرادی که دچار استرسهای عاطفی هستند.
علائم زبان جغرافیایی
مشخصترین علامت این بیماری ایجاد لکههایی صاف و قرمز روی زبان است که با حاشیههای سفید و خاکستری همراه است. علائم بیماری ممکن است به صورت دورهای ظاهر شوند. سایر علائم شایع بیماری عبارتند از:
احساس سوزش
سوزش زبان به خصوص پس از خوردن غذای تند و اسیدی یا نوشیدن نوشیدنیهای اسیدی مانند آب پرتقال و آب گریپ فروت بروز پیدا می کند.
متورم شدن غدد لنفاوی
غدد لنفاوی فک پایین در این بیماران ممکن است متورم باشد.
علت ایجاد زبان جغرافیایی
علت ایجاد این اختلال به طور دقیق مشخص نیست اما برخی از محققان عقیده دارند که بیماران مبتلا به برخی بیماریها مانند اگزما، پسوریازیس، دیابت نوع 1 و آتریت واکنشی بیشتر در معرض ابتلا به این ناهنجاری قرار دارند.
تشخیص زبان جغرافیایی
روش های تششخیص این عارضه عبارتند از:
- معاینهی فیزیکی زبان
- بررسی سوابق خانوادگی در مورد اینکه آیا سایر اعضای خانواده علائمی مشابه دارند.
- بررسی پروندهی پزشکی بیمار (جهت ارزیابی بیماریهای مزمنی که ممکن است وجود داشته باشد) و علائم دیگر مانند سوزش زبان
درمان زبان جغرافیایی
هیچ درمانی برای این اختلال وجود ندارد که مورد توافق تمام پزشکان باشد اما با برخی از مراقبتهای بهداشتی میتوان علائم بیماری را بهبود بخشید.
تعدادی از راهکارهایی که پزشکان به افراد مبتلا به این عارضه توصیه مینمایند عبارت است از:
❇️ شستن دهان با دهانشویههای آنتی هیستامین (این دارو میتواند واکنشهای آلرژیک که ممکن است منجر به بروز علائم شود را کاهش دهد.)
❇️ استفاده از مسکنهای موضعی که میتوانید آن را به صورت مستقیم روی زبان بمالید تا شدت درد کاهش بیابد. (در بیمارانی که دچار درد هستند.)
❇️ مصرف داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی
علائم بیماری حتی بدون درمان نیز در اکثر موارد به صورت خود به خود بهبود مییابد اما پس از مدتی ممکن است عود نماید.
جلوگیری از ابتلا به زبان جغرافیایی
با توجه به اینکه عامل اصلی ابتلا به بیماری شناخته شده نیست بنابراین راهکارهای پیشگیری از زبان جغرافیایی نیز در اغلب موارد موثر نیستند. برخی محققان عقیده دارند که بیماران مبتلا به دیابت و یا مشکلات پوستی بیشتر در معرض ابتلا به زبان جغرافیایی قرار دارند بنابراین توصیه میشود جهت پیشگیری از ابتلا به این بیماری به راهکارهای زیر توجه نمائيد:
✅ رژیم غذایی سالم مصرف نمائید.
✅ مواد غذایی حاوی روی، اسید فولیک، آهن، ویتامینهای B6 و B12 را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
سوالات متداول زبان جغرافیایی
خیر. این عارضه مسری نبوده و قابل انتقال به افراد دیگر نیست.
خیر. تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر اینکه بیماران مبتلا به زبان جغرافیایی دچار سرطان در ناحیه دهان شدهاند وجود نداشته است. با این وجود توصیه میشود هر زمان که متوجه ضایعات مشکوک و غیرطبیعی روی زبان، لثه و یا سایر قسمتهای دهان شدید به دندانپزشک و یا پزشک عمومی مراجعه نمائید.
باید بدانید که…
اختلال زبان جغرافیایی به طور کلی بیخطر و بدون عوارض جدی است و بیشتر به عنوان یک مشکل ظاهری تلقی میشود. با این حال، ممکن است در برخی از افراد باعث تحریک و ایجاد علائمی مانند درد، سوزش و حساسیت در زبان شود. در صورت وجود علائم نگرانکننده یا عدم بهبود وضعیت، مراجعه به پزشک متخصص دهان و فک و صورت توصیه میشود تا تشخیص دقیق و درمان مناسب صورت گیرد.